Spis treści
W dzisiejszych czasach praca na kontrakt staje się powszechną formą zatrudnienia, z której chętnie korzystają firmy rekrutujące specjalistów. Kontrakty przede wszystkim przewidziane są w branżach, które wymagają od pracowników określonych predyspozycji, kwalifikacji i doświadczenia. Najpopularniejszą grupą zawodową zatrudnianą na podstawie umowy kontraktowej są sportowcy, ale poza nimi jest jeszcze wiele innych branż, które stawiają na taki rodzaj umów – m.in. inżynierowie budowlani, marynarze, osoby związane z mediami, celebryci, korzystający np. z umów menadżerskich czy pracownicy IT.
Praca na kontrakt
Zatrudnienie na kontrakt jest nienazwaną umową prawa cywilnego, której przedmiotem jest świadczenie usług. Na podstawie z art. 3531 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą uzgodnić stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zawierając umowę kontraktową, strony mogą praktycznie swobodnie formułować łączący je stosunek, co w praktyce oznacza, że mogą zdecydować się na zupełnie inne zasady rozliczenia niż w przypadku umów zawartych na podstawie kodeksu pracy. Czym zatem różni się kontrakt od umowy o pracę?
Co istotne, umowa taka nie może mieć cech formalnego stosunku pracy, czyli: wykonywanie przez pracownika określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w warunkach wyżej wymienionych jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Co więcej, ustawodawca uznał za niedopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną i w wypadku wykrycia, zatrudniającemu grożą z tego tytułu konsekwencje prawne.
Praca na kontrakcie - dlaczego warto?
Podstawowa korzyść za zawarcie umowy na kontrakt to przede wszystkim wyższe wynagrodzenie, brak określonych godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy, możliwość pracy zdalnej oraz możliwość swobodnego kształtowania warunków wykonywania współpracy. Dzięki dużej elastyczności świadczenia umowy można podejmować wiele przedsięwzięć jednocześnie. Umowa na kontrakt będzie odpowiednia dla osób, które nie boją się utraty zatrudnienia z uwagi na duże zapotrzebowanie na rynku, są odważne, pewne siebie oraz potrafią wynegocjować dla siebie jak najkorzystniejsze warunki współpracy.
Słowem zatrudnienie na kontrakt w porównaniu do typowego etatu staje się często nie lada wyzwaniem.
Umowa kontraktowa a składki ZUS
Jeżeli umowa kontraktowa nie spełnia cech właściwych dla stosunku pracy, a cechy umowy o świadczenie usług, wówczas stosuje się do niej odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy zlecenia. Wobec tego, osoby świadczące usługi w ramach kontraktu będą podlegać ubezpieczeniom społecznym na zasadach określonych dla zleceniobiorców. Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) będą oni podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Natomiast decyzja, czy chcą podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu, będzie należała już do nich samych.
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym nastąpi od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Trzeba jednak pamiętać, że zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń, czyli emerytalnego i rentowego, powinno zostać złożone w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenia. Podstawę wymiaru wspomnianych składek stanowi przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509).
Kontrakt menedżerski
Ze względu na specyfikę umowy kontraktowej, czyli między innymi brak sztywnych ram w określaniu warunków współpracy, ukierunkowanie na efekt wykonanej usługi, brak sprecyzowania sposobu wykonania pracy czy brak podporządkowania pracodawcy, ten rodzaj umowy świetnie sprawdza się w umowach zawieranych z menedżerami. Kontrakt menedżerski, bo o nim mowa, jest pozakodeksową umową nazwaną. Realizowanie kontraktu menedżerskiego go polega na zarządzaniu przedsiębiorstwem przez profesjonalnego i kompetentnego menedżera. Jest rodzajem umowy starannego działania, co oznacza, że menedżer będzie zobowiązany do zarządzania firmą w sposób rzetelny i odpowiedzialny.
Poniższa prezentacja omawia najważniejsze aspekty takiego kontraktu, które warto poznać, zastanawiając się nad formą zatrudnienia:
Częstym przypadkiem jest, iż menedżerowie zawierający umowę kontraktową prowadzą jednocześnie jednoosobową działalność gospodarczą. Wówczas wyróżnia się dwie sytuacje, w których inaczej będzie kształtował się obowiązek ubezpieczeniowy.
Pierwszy przypadek to taki, w którym menedżer wykonuje kontrakt w ramach prowadzonej działalności, a przychody uzyskuje wyłącznie z umowy kontraktowej. Umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej. Menedżer podlega wówczas ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. Obowiązkowe jest dla niego ubezpieczenie: emerytalne, rentowe oraz wypadkowe. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla niego dobrowolne.
Natomiast w przypadku, gdy uzyskuje przychody zarówno z kontraktu, jak i z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Wówczas będzie objęty obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń. Z zastrzeżeniem, że w przypadku, kiedy wynagrodzenie menedżera z tytułu umowy kontraktowej będącej podstawą wymiaru ubezpieczeń społecznych, jest niższe od najniższej, obowiązującej go podstawy wymiaru składek. Wówczas będzie on podlegał z tytułu prowadzonej działalności obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Z tytułu kontraktu ubezpieczenie będzie dobrowolne. Natomiast składka zdrowotna obowiązkowa będzie z obydwu tytułów.
Umowa B2B
Inna formuła obwiązuje przy zawieraniu tzw. umowy B2B, czyli „business-to-business”, gdzie konieczność regulowania ustawowych zobowiązań, tj. opłacania składek i ubezpieczeń, a także składania dokumentów: deklaracji VAT-R spada na zleceniobiorcę. Część osób wykonuje te obowiązki samodzielnie, a część zleca ich wykonanie biurom rachunkowym. Sama umowa B2B należy do takich umów, które wymagają zaangażowania co najmniej dwóch firm (może być ich więcej) przy założeniu, że jest to umowa partnerska. Skorzystać z takiej formy współpracy możesz, posiadając własną działalność gospodarczą, czyli będąc na samozatrudnieniu.
- niezależność – możliwość pracy zdalnej, z każdego miejsca na świecie.
- możliwość uzyskania większych dochodów, jeśli będziesz pracował np. dla kilku przedsiębiorstw jednocześnie. Jest to oczywiście zależne od rodzaju opodatkowania, jaki wybrałeś i od tego, czy obowiązuje się standardowy, czy mały ZUS.
Pamiętaj! Nie możesz zrezygnować z odprowadzania tych opłat, nawet jeśli nie uzyskujesz żadnych przychodów.
Współpraca między dwoma podmiotami odbywa się na równych zasadach, a więc polega na świadczeniu usług dla podmiotu, z którym jest zawierana. W umowie B2B nie zachodzi nawiązany stosunek pracy tak jak w przypadku umowy na etacie, gdzie jest się podwładnym dla pracodawcy. Przepisy dla umowy B2B reguluje odpowiednio: Kodeks cywilny. Wadą tego rozwiązania jest fakt, że traci się pewne uprawnienia pracownicze takie jak: prawo do płatnych dni wolnych, naliczanie lat do stażu pracy. Przy umowie B2B nie przysługuje ci niestety urlop wypoczynkowy.
Podsumowując, zatrudnienie na kontrakt będzie odpowiednie dla osób elastycznych, ambitnych, nie bojących się wyzwań i ryzyka, ceniących sobie swobodę w podejmowaniu decyzji zawodowych i nienormowany czas pracy. To, ile osób będzie chętnie korzystać z tej formy zatrudnienia, w znacznym stopniu zależy od poziomu rozwoju gospodarczego państwa. Im społeczeństwo będzie mniej obawiać się utraty zatrudnienia, tym chętniej będą zawierane umowy, w których swobodnie będą kształtować warunki współpracy.