Spis treści
Do głębszego zapoznania się z tematem systemu pracy w Polsce polecamy także artykuł: „Nie tylko etat. Poznaj wady i zalety różnych form zatrudnienia”.
Jakie mamy rodzaje etatów?
Na liczbę dni pracujących ma wpływ rodzaj zatrudnienia konkretnego pracownika. W przypadku pełnego etatu standardowy wymiar pracy nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo przy założeniu, że czas pełnienia obowiązków służbowych obejmuje 5 dni w tygodniu. W analogiczny sposób można dokonać obliczeń dotyczących zatrudnienia na 1/2 oraz 3/4 etatu. W obu przypadkach tygodniowa i miesięczna liczba przepracowanych godzin powinna być pomniejszona o połowę lub 25 procent w porównaniu do pełnego wymiaru pracy. Umowy regulujące zatrudnienie na niepełny etat powinny w swojej treści zawierać dokładne wytyczne dotyczące liczby przepracowanych godzin, od których przysługuje dodatek do wynagrodzenia. W sytuacji zatrudnienia na pół lub 3/4 etatu nie może on przekraczać dziennej lub tygodniowej liczby godzin, które oznaczają pracę pełnowymiarową. Rodzaje etatów nie mają natomiast wpływu na wysokość i zasadę działania dodatków - reguła ta jest taka sama w przypadku osoby zatrudnionej na pełen etat oraz pracownika niepełnoetatowego.
Nadgodziny - kiedy są potrzebne?
Prawo do dysponowania nadgodzinami daje szerokie pole działania obu stronom - zarówno pracodawcom, jak i pracownikom. Ze względu na nagłe i nieprzewidziane sytuacje w zakładzie pracy może wystąpić potrzeba stawienia się pracownika na miejscu w dzień, który z założenia był wolny od obowiązków służbowych. Z kolei możliwość pracy w nadgodzinach umożliwia osobom zatrudnionym uzyskanie wyższej pensji oraz uzyskania dodatkowego dnia wolnego. Zgodnie z polskim prawem za pracę w godzinach nocnych (od 21:00 do 7:00), w niedziele i święta oraz w dni wolne od pracy z tytułu wcześniej przepracowanych nadgodzin, każdemu pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100% stawki godzinnej. W każdym innym przypadku wykonywanie obowiązków służbowych wiąże się z dodatkiem wynoszącym 50 procent.
Technolog oczyszczania ścieków
Zakład Gospodarki Odpadami S.A. w Bielsku-Białej
- Bielsko-Biała
Młodszy Specjalista ds. Windykacji/Fakturzysta (k/m)
Coral Travel Poland
- Warszawa
Fizjoterapeutka / Fizjoterapeuta domowy
Integra Medica
- praca regionalna
Młodszy Specjalista/Specjalista ds. MICE (k/m)
Coral Travel Poland
- Warszawa
Księgowy
Kancelaria rachunkowo-podatkowa "Eurofinanse" s.c.
- Żywiec
Czy można zmusić pracownika do pracy po godzinach?
Nadgodziny do wybrania są chętnie wykorzystywane przez pracowników, którzy dzięki większej ilości przepracowanych godzin lub roboczym sobotom mogą uzyskać opłacalną rekompensatę. Praca ponad etat może być wykorzystana do przedłużenia wakacji lub poprawy aktualnej sytuacji materialnej danej osoby. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy pracownik nie wyraża chęci wykonywania obowiązków służbowych w dniu wolnym od pracy. Konieczność podporządkowania się pracodawcy oznacza jednak, że konkretna firma lub zakład ma prawo wymagać od osób zatrudnionych wykonywania obowiązków pracowniczych ponad standardowy czas pracy określony w umowie, a także również w soboty, niedziele lub święta.
Czy godziny do wybrania to praca za darmo?
Inną, równie często podnoszoną kwestią, jest problem nieopłacalności wykonywania nadgodzin w przypadku braku możliwości uzyskania satysfakcjonującej rekompensaty finansowej. Zgodnie z Kodeksem pracy godziny do wybrania przysługujące za ponadwymiarową pracę w sobotę, wykluczają możliwość otrzymania rekompensaty finansowej. Pracownik otrzymuje zatem wynagrodzenie za godziny wynikające z standardowej liczby godzin spędzonych w pracy, natomiast przy wystąpieniu nadgodzin rekompensata za dalszy czas spędzony w pracy ma wówczas charakter udzielenia dnia wolnego. Dla wielu osób reguła ta jest równoznaczna z „pracą za darmo”, co pracodawcy mają chętnie wykorzystywać do uzyskania zysku finansowego firmy. W rzeczywistości Kodeks pracy zawiera pod tym względem pewne nieścisłości, jednak warto pamiętać że pracownik za standardowy czas pracy w sobotę otrzymuje dodatek w wysokości 50 procent. Trudno zatem sytuację tego typu nazywać „pracą za darmo”, ponieważ w większości przypadków pracownik otrzyma korzystną dla niego gratyfikację finansową.
Nadgodziny do wybrania nie muszą zatem być związane wyłącznie z niesatysfakcjonującą rekompensatą finansową lub jej całkowitym brakiem. Znajomość Kodeksu pracy ułatwia wykorzystanie obowiązujących przepisów i praw pracownika do uzyskania dodatkowego dnia wolnego lub znacznego powiększenia miesięcznej pensji. Warto jednak pamiętać, że o większości z tych gratyfikacji należy przypominać pracodawcom, ponieważ niestety wciąż mogą zdarzać się przypadki celowego wykorzystania niewiedzy i roztargnienia pracowników do potrzeb uzyskania benefitów przez dany zakład pracy.
