Spis treści
Prawo do renty wdowiej - komu przysługuje?
W polskim prawie nie ma takiego terminu jak emerytura po mężu. W polskim ustawodawstwie funkcjonuje zaś renta rodzinna. Jest to świadczenie przysługujące nie tylko żonom po zmarłych mężach, ale również innym osobom, które są blisko spokrewnione ze zmarłym.
To Cię powinno też zainteresować: Urlop okolicznościowy - śmierć teścia
Komu przysługuje prawo do emerytury wdowiej? Do emerytury wdowiej uprawnieni są:
- wdowa lub wdowiec,
- dzieci zmarłego (w tym także dzieci adoptowane),
- wnuki oraz inne dzieci przyjęte przez zmarłego na wychowanie,
- rodzice zmarłego.
Odprawa pośmiertna - zasady nabycia odprawy pośmiertnej
Odprawa pośmiertna to specjalne świadczenie wypłacane przez pracodawcę członkom rodziny zmarłego pracownika. Jest ono przekazywane tylko wtedy, gdy pracownik zmarł podczas trwania stosunku pracy bądź po jego zakończeniu, lecz wyłącznie wtedy, gdy do śmierci doszło podczas pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy powstałej na skutek choroby. Prawo do uzyskania odprawy pośmiertnej powstaje bez względu na to, w jakim miejscu oraz z jakiego powodu nastąpiła śmierć danego pracownika.
To Cię powinno też zainteresować: Emerytura: co powinniśmy wiedzieć?
O odprawę pośmiertną może wnioskować:
- małżonek zmarłego,
- inni członkowie rodziny, którzy spełniają warunki niezbędne do uzyskania renty rodzinnej.
Pierwszeństwo we wnioskowaniu o odprawę pośmiertną mają małżonkowie osoby zmarłej. Należy jednak pamiętać o tym, że w przypadku, gdy przed zgonem zmarłego małżonkowie pozostawali w separacji, to małżonek nie otrzyma tego świadczenia. Warto także wiedzieć o tym, że prawo do otrzymania odprawy pośmiertnej nie wchodzi w skład spadku. Oznacza to, że gdy nie ma osób uprawnionych do otrzymania odprawy, wypłacanie odprawy spadkobiercy nie jest obowiązkiem pracodawcy.
To Cię powinno też zainteresować: KRUS Świadczenia
Ile wynosi odprawa pośmiertna? Wysokość odprawy pośmiertnej jest uzależniona od stażu pracy. Kodeks pracy wskazuje, że odprawa pośmiertna wynosi:
- równowartość jednego miesięcznego wynagrodzenia - w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony w danej firmie przez okres krótszy niż 10 lat,
- równowartość wynagrodzenia za trzy miesiące - w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony w danej firmie przez minimum 10 lat,
- równowartość wynagrodzenia za sześć miesięcy - w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony w danej firmie przez minimum 15 lat.
Czy możliwe jest dziedziczenie emerytury po zmarłym mężu przez żonę?
Lekarz Stomatolog (różne specjalności) - Łódź
Centrum Stomatologii Medicover
- Łódź
Dyrektor Sprzedaży
Agencja Zatrudnienia HR SIGMA
- Bielsko-Biała
Pracownik Produkcji
PLP Poland (Belos) S.A.
- Bielsko-Biała
Pracownik serwisu
Agencja Zatrudnienia HR SIGMA
- Bielsko-Biała
Lekarz Stomatolog (różne specjalności) - Kraków
Centrum Stomatologii Medicover
- Kraków
Zgodnie z przepisami ustawy emerytalnej, żona ma prawo, aby odziedziczyć emeryturę po swoim zmarłym mężu. Na taki krok najlepiej jest zdecydować się wtedy, gdy emerytury małżonków były różnej wysokości. Mianowicie: gdy np. zmarły mąż pobierał świadczenie emerytalne w wysokości 3500 złotych, zaś żona 2000 złotych, wtedy decyzja o odziedziczeniu emerytury po mężu będzie świetnym rozwiązaniem.
To Cię powinno też zainteresować: Nagroda jubileuszowa dla osób uprawnionych po śmierci pracownika
Statystyki wskazują, że kobiety znacznie częściej występują z wnioskiem o uzyskanie renty rodzinnej, gdy umiera mąż niż mężczyźni po śmierci swoich żon. Jest to spowodowane tym, iż emerytury pobierane przez kobiety są zazwyczaj znacznie niższe od tych, które pobierają panowie. Jest to również efekt obowiązującego prawa, zgodnie z którym kobiety są uprawnione do przechodzenia na emeryturę o 5 lat wcześniej niż mężczyźni. Przypomnijmy: wiek emerytalny dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.
Jakie warunki, należy spełnić, aby mieć prawo do przejęcia świadczenia?
W poniższej tabeli omawiamy, jakie warunki muszą spełnić poszczególni krewni zmarłego, aby móc przejąć jego emeryturę.
|
Wdowa lub wdowiec |
Dzieci (dzieci zmarłego, dzieci jednego z małżonków w tym również dzieci adoptowane) |
Wnuki oraz pozostałe dzieci przyjęte przez zmarłego na wychowanie |
Rodzice zmarłego |
|
Warunek niezbędny do spełnienia przez wdowę lub wdowca to ukończenie 50-tego roku życia w chwili śmierci współmałżonka. Oprócz tego, trzeba być również niezdolnym do pracy bądź wychowywać dziecko posiadające prawo do otrzymania renty po zmarłym rodzicu. |
Renta rodzinna jest wypłacana do 16. lub 25. roku życia pod warunkiem, że dzieci będą kontynuowały naukę. Świadczenie jest wypłacane bezterminowo tylko wtedy, gdy dziecko w tym czasie stanie się całkowicie niezdolne do pracy bądź nie będzie miało warunków do samodzielnej egzystencji. |
Renta jest w tym przypadku wypłacana na takich samych warunkach jak w przypadku dzieci zmarłego. Ponadto w przypadku, gdy o rentę ubiegają się dzieci przyjęte na wychowanie, objęcie opieki nad dzieckiem musiało nastąpić minimum rok przed śmiercią zmarłego. Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest śmierć zmarłego na skutek wypadku. |
Mają prawo do wnioskowania o uzyskanie renty rodzinnej jeżeli dotychczas zmarłe dziecko ich nie utrzymywało, a w momencie śmierci dziecka byli niezdolni do pracy bądź wychowują dziecko zmarłego posiadające prawo do pobierania renty rodzinnej. |
To Cię powinno też zainteresować: Kiedy nie otrzymasz odprawy emerytalnej?
Alimenty a renta po zmarłym
Jeżeli małżonkowie przed śmiercią zmarłego byli rozwiedzeni, a kobieta chciała uzyskać (skierowała sprawę do sądu) bądź pobierała od swojego byłego męża alimenty, to jest to jednoznaczne z tym, że najprawdopodobniej nie będzie mogła pobierać takiego świadczenia. Dlaczego?
To Cię powinno też zainteresować: Fundusz socjalny - ustawa, zapomoga, świadczenia
Podobną sprawę kilka lat temu rozstrzygał Sąd Apelacyjny w Lublinie. Kobieta bezskutecznie ubiegała się o alimenty od swojego byłego męża, zaś po jego śmierci chciała otrzymać rentę wdowią. Złożyła wniosek do ZUS, jednak został on odrzucony. Urzędnicy ZUS podkreślali, że wnioskodawczyni nie spełniła wymogów wskazanych w ustawie, które są niezbędne do uzyskania tego świadczenia. Kobieta odwołała się jednak do sądu. Sądy we wszystkich instancjach stały jednak na stanowisku, że renta po zmarłym się kobiecie nie należy.
Emerytura po zmarłym mężu – ile wynosi? Jaka jest wysokość średniej wypłacanej renty rodzinnej?
Emerytura rodzinna dla kobiety po zmarłym mężu wynosi maksymalnie 85% świadczeń przyznawanych zmarłemu mężowi. Dokładna procentowa wysokość renty rodzinnej zależy także od tego, ile osób uprawnionych jest do jej pobierania.
- 85% świadczenia zmarłego przysługuje zawsze, gdy rentę rodzinną pobiera jedna osoba.
- 90% świadczenia zmarłego — dotyczy przypadków, gdy rentę rodzinną pobierają dwie osoby,
- 95% świadczenia zmarłego — dotyczy przypadków, gdy rentę rodzinną pobierają trzy osoby.
Jeżeli świadczenie pobiera więcej niż jedna osoba, wtedy jest ono dzielone po równo dla każdej z nich.
Wysokość średniej wypłacanej renty rodzinnej w 2019 roku wyniosła 2029 złotych brutto.
Podwójna emerytura
Pod koniec 2022 roku powstał projekt ustawy, według której będzie można ubiegać się o podwójną emeryturę z tytułu śmierci współmałżonka. Miałaby ona wynosić 100% własnej emerytury + 25% świadczenia po zmarłym współmałżonku. Projekt jest na ten moment rozpatrywany przez Sejm.
Nasi rządzący zapowiadają, że projekt podwójnej emerytury wejdzie w życie od lipca 2025 roku. Jak to będzie wyglądać w praktyce? Projekt podwójnej emerytury zakłada, że wdowa/wdowiec będzie mieć do wyboru dwie opcje, tak jak do tej pory w przypadku zachowaniu własnej emerytury lub rozpoczęciu pobierania renty rodzinnej.
- wdowa/wdowiec zachowuje swoją emeryturę + 25% renty rodzinnej;
- wdowa/wdowiec otrzymuje rentę rodzinną + 25% swojej dotychczasowej emerytury.
Końcowe świadczenie nie może przekroczyć 3-krotności średniej emerytury, jest to kwota około 7600 zł.
W sejmie przyjęto już stopniowy model dochodzenia do ostatecznej wysokości tego świadczenia. Według obietnic naszych rządzących drugie świadczenie w ramach podwójnej emerytury będzie wypłacane:
- od 1 lipca 2025 roku do 31 grudnia 2026 roku w wysokości 15%,
- od 1 stycznia 2027 roku w wysokości 25%.
Czy można dorabiać do renty po zmarłym?
Dorabianie do renty po zmarłym jest jak najbardziej możliwe. Świadczeniobiorców obowiązują tutaj dokładnie takie same zasady jak emerytów i rencistów. W przypadku, gdy przychód uzyskiwany przez świadczeniobiorcę z tytułu pracy dodatkowej podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego nie przekracza 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał ogłoszony ostatnio przez GUS, wysokość renty rodzinnej nie ulega żadnym zmianom.
W sytuacji, gdy osoba uprawniona uzyskuje przychód, który przekracza 130% średniego miesięcznego wynagrodzenia, wówczas renta ulega zawieszeniu. Uzyskiwanie przychodu w kwocie z przedziału od 70 do 130% średniego wynagrodzenia powoduje zmniejszenie renty o kwotę przekroczenia pierwszego progu zarobkowego. Nie może to być jednak kwota większa niż aktualnie obowiązująca maksymalna kwota zmniejszenia określona przez ZUS.
ZUS emerytura po mężu - niezbędne dokumenty
Aby uzyskać prawo do pobierania emerytury po mężu, należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) komplet dokumentów. Oto lista najważniejszych dokumentów, które powinna dostarczyć wdowa chcąca rozpocząć pobieranie emerytury po mężu:
- akt urodzenia oraz akt zgonu męża bądź innego członka rodziny, po którym ma być wypłacana renta rodzinna,
- akt urodzenia osoby wnioskującej o uzyskanie renty rodzinnej,
- dokumenty potwierdzające prawo do uzyskiwania renty, na przykład odpis aktu małżeństwa,
- zaświadczenie od lekarza na temat stanu zdrowia dziecka bądź osoby owdowiałej - dotyczy przypadków, gdy renta rodzinna ma być wypłacana z powodu niezdolności do pracy,
- zaświadczenie o pobieraniu nauki bądź uczęszczaniu do szkoły - dotyczy przypadków, gdy o rentę ubiega się dziecko zmarłego w wieku powyżej 16 lat,
- oświadczenie na temat pozostawania we wspólności małżeńskiej do momentu śmierci współmałżonka bądź zaświadczenie na temat ustalenia prawa do alimentów na podstawie decyzji sądu,
- oświadczenie potwierdzające, że wnioskodawca nie posiada dochodów z pracy zarobkowej bądź pozarolniczej działalności gospodarczej.
Wzór formularza można znaleźć na stronie internetowej ZUS bądź w jednym z oddziałów tej instytucji.
Emerytura po śmierci małżonka - podsumowanie najważniejszych kwestii
Emerytura po śmierci małżonka, czyli renta rodzinna, to popularne świadczenie, które pobierają zazwyczaj kobiety po zmarłych mężach, jednak grono osób uprawnionych do jego pobierania jest znacznie szersze. Aby otrzymać rentę rodzinną, należy pamiętać o spełnieniu opisanych w niniejszym artykule formalności oraz wymogów.
- Do emerytury wdowiej uprawnieni są wdowa lub wdowiec, dzieci zmarłego, wnuki oraz inne dzieci przyjęte przez zmarłego na wychowanie oraz rodzice zmarłego.
- Odprawa pośmiertna jest przekazywana tylko w przypadku śmierci pracownika podczas trwania stosunku pracy bądź po jego zakończeniu, lecz wyłącznie wtedy, gdy do śmierci doszło podczas pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy powstałej na skutek choroby.
- Wysokość odprawy pośmiertnej jest uzależniona od stażu pracy, a odprawa pośmiertna może być wnioskowana przez małżonka zmarłego, członków rodziny oraz spadkobierców, jednak tylko w przypadku, gdy nie ma osób uprawnionych do otrzymania odprawy.
- Warunkiem niezbędnym do spełnienia przez wdowę lub wdowca, aby móc przejąć emeryturę zmarłego, jest ukończenie 50-tego roku życia w chwili śmierci współmałżonka oraz być niezdolnym do pracy bądź wychowywać dziecko posiadające prawo do otrzymania renty po zmarłym rodzicu.
To może Cię również zainteresować
