Spis treści
Od 1 października 2017 r., powszechny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. Jaka jest wysokość świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? Co powinieneś wiedzieć o emeryturze? Czy jest możliwość, aby rozpocząć ją wcześniej?
Emerytura – jaka jest jej wysokość po ostatniej reformie?
W aktualnej wersji Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osoby zainteresowane przejściem na zasłużoną emeryturę muszą spełniać tylko jeden warunek. Jest nim osiągnięcie wieku emerytalnego, który dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.
Twórcy projektu ustawy nie zdecydowali się powiązać przechodzenia na emeryturę z przepracowanym stażem. Jednak od powyższej reguły istnieją pewne wyjątki.
Kto może przejść na wcześniejszą emeryturę?
Niektóre zawody kuszą wcześniejszą emeryturą. Do osób, których praca pozwala na skorzystanie ze świadczeń w niższym wieku, należą:
- kolejarze,
- służby celne,
- górnicy,
- rolnicy,
- służby mundurowe (policjanci, żołnierze zawodowi),
- ratownicy górscy,
- sędziowie i prokuratorzy,
- nauczyciele.
Dlaczego tak jest – tłumaczymy w dalszej części artykułu.
Ile więc będą wynosić świadczenia emerytalne przyszłych emerytów?
Dziś trudno wskazać dokładne kwoty. Wiadomo jednak, że wysokość wypłacanych świadczeń będzie oscylować w granicy 20-30% wysokości ostatniej wypłaty. Z tego też względu powstał pomysł, aby promować trzeci filar emerytalny (IKE i IKZE), czyli odkładanie środków we własnym zakresie, z myślą o przyszłej emeryturze.
Rodzaje emerytur
Aktualnie prawdodawstwo wyróżnia kilka typów emerytur. Wyszczególniliśmy je w poniższej tabeli.
| Typ emerytury | Wiek emerytalny | Minimalny staż pracy |
|---|---|---|
| Standardowa | Kobiety: 60 lat, Mężczyźni: 65 lat | Brak |
| Pomostowa | Zależy od zawodu | 20 lat w przypadku kobiet, 25 lat w przypadku mężczyzn |
| Po mężu | 50 lat | Brak |
| Z KRUS | Kobiety: 60 lat, Mężczyźni: 65 lat | 25 lat |
Emerytura pomostowa
Młodszy Specjalista/Specjalista ds. MICE (k/m)
Coral Travel Poland
- Warszawa
Pracownik fizyczny
MGsolutions MGJJ Sp. z o. o. Sp. k.
- 10 000-13 000 zł brutto / mc
- Niemcy
PRACOWNIK LADY MIĘSNEJ - ZIELONA GÓRA Ul. Dąbrówki
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-29 zł brutto / h
- Zielona Góra
Młodszy Specjalista ds. Windykacji/Fakturzysta (k/m)
Coral Travel Poland
- Warszawa
Operator wózka widłowego typu reachtruck, 1 zmiana
APN Agencja Pracy
- 14-14 € brutto / h
- Holandia
Zgodnie z treścią ustawy z 19 grudnia 2008 roku, emerytura pomostowa to świadczenie pieniężne, przysługujące niektórym pracownikom, wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Aby ją otrzymać, należy spełniać szereg określonych warunków:
- pracownik musi być osobą urodzoną po 31 grudnia 1948 roku, która przepracowała minimum 15 lat w zawodzie wymagającym pracy w szczególnych warunkach (lub o szczególnym charakterze);
- osoba taka musiała być wówczas zatrudniona w pełnym wymiarze pracy, a nie na przykład na pół etatu.
W tej samej ustawie opisane zostało także to, co właściwie oznacza, że praca jest wykonywana w szczególnych warunkach. Trudne warunki to takie, które wymagają od zatrudnionych pracy na stanowiskach o znacznej szkodliwości dla życia i zdrowia i/lub znacznym stopniu uciążliwości, i/lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej, aby zapewnić bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
Są to na przykład:
- górnicy,
- elektrycy,
- kominiarze,
- ratownicy TOPR,
- i inni.
Praca o szczególnym charakterze to zajęcia wymagające szczególnej odpowiedzialności, odporności psychicznej oraz wyjątkowej sprawności psychofizycznej. Od nich bowiem zależy należyte wykonanie pracy, gwarantujące bezpieczeństwo publiczne. Zdolność do obejmowania takich stanowisk zmniejsza się już przed osiągnięciem wieku emerytalnego, ze względu na pogarszającą się z wiekiem sprawność psychofizyczną.
Takie zawody to na przykład:
- piloci,
- kierowcy autobusów,
- nauczyciele w ośrodkach wychowawczych,
- i inne.
Wszystkie przykłady takich zawodów zostały wyszczególnione w załącznikach do ustawy. Emerytury pomostowe wypłacane są z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP). Pracodawca ma obowiązek opłacania składki, jeśli pracownik spełnia powyższe wymogi.
Emerytura po zmarłym małżonku
W przypadku śmierci małżonka, wdowie lub wdowcowi przysługuje tzw. renta rodzinna w wysokości 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. W przypadku, gdy osoba posiada prawo do własnej emerytury i renty po zmarłym, może wybrać tylko jedno z nich.
Rentę rodzinną mogą pobierać także inni członkowie rodziny. Mogą być to także dzieci (własne, drugiego małżonka, a także przybrane), wnuki, rodzice (także rodzice przybrani). Jeśli do pobierania renty są uprawnione dwie osoby, jej wysokość wynosi 90%, jeśli trzy osoby lub więcej – 95%.
Wdowa lub wdowiec ma prawo do pobierania emerytury po małżonku, jeśli spełni określone wymagania:
- w chwili śmierci małżonka osoba ubiegająca się o rentę powinna mieć minimum 50 lat lub być uznaną przez lekarza lub ZUS za osobę niezdolną do pracy;
- gdy wychowuje innego członka rodziny zmarłego, który dopiero nabędzie uprawnienia do renty rodzinnej (tj. nie ukończył 18. roku życia) lub jest niezdolny do pracy i/lub samodzielnej egzystencji, a przysługuje mu prawo do renty;
- kiedy wdowa lub wdowiec osiągnął wiek 50 lat lub stał się niezdolny do pracy (po śmierci małżonka), ale nie później niż w ciągu 5 lat po jego śmierci.
Emerytura z KRUS
Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu rolnikowi lub domownikowi, który spełnia łącznie kilka warunków. Pieniądze z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego otrzymają osoby, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny, czyli standardowe 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny.
By otrzymać taką emeryturę, należy także podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat. Warto tu dodać, że w sytuacji, gdy dana osoba, po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo do emerytury rolniczej oraz do emerytury pracowniczej, będzie miała prawo do wypłaty obu tych świadczeń.
Chcąc zadbać o spokojną przyszłość i godną jesień życia, należy być na bieżąco ze wszystkimi modyfikacjami. Świadomość zachodzących zmian i ich konsekwencji pomoże każdemu w dokładnym zaplanowaniu swojej emerytury, o której warto pomyśleć już przy wkraczaniu na rynek pracy.
Szczególna ochrona pracowników w wieku przedemerytalnym
Obniżenie wieku emerytalnego to również pytanie o ochronę osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę w wieku przedemerytalnym. Okazuje się, że również w tym zakresie zostały wprowadzone stosowne rozwiązania.
Powyższe rozwiązanie ma skutecznie chronić pracowników przed ewentualnym zwolnieniem tuż przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Ponieważ o problemach zawodowych pracowników w wieku 50+ mówi się bardzo dużo, ochrona przedemerytalna jest niezwykle istotna.
Możliwość podjęcia pracy po przejściu na emeryturę
Przejście na emeryturę nie oznacza końca aktywności zawodowej. W Polsce emeryci mają prawo podejmować dalszą pracę zarówno na etacie, jak i w formie samozatrudnienia. Ta forma aktywności jest szczególnie popularna wśród osób, które pragną pozostać aktywne zawodowo, a jednocześnie cieszyć się korzyściami płynącymi z emerytury.
W przypadku podjęcia pracy po przejściu na emeryturę świadczenie emerytalne nie ulega zmniejszeniu. Co więcej, pracujący emeryci odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne, które zasila Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i przyczynia się do zwiększenia przyszłych świadczeń emerytalnych. Pracujący emeryci mają też prawo do zwolnienia od podatku dochodowego do kwoty nieprzekraczającej minimalnej emerytury.
III filar – zabezpiecz swoją emeryturę
III filar obejmuje rozwiązania takie jak IKE, IKZE, konta inwestycyjne, oszczędnościowe i polisy założone z myślą o emeryturze. Prywatne ubezpieczenia emerytalne są coraz częściej wybieranym rozwiązaniem dla osób, które chcą zabezpieczyć swoją przyszłość finansową. To forma oszczędzania na emeryturę, którą można traktować jako uzupełnienie emerytury z ZUS. Szczególnie atrakcyjne są one dla osób zarabiających powyżej średniej krajowej, które chcą zapewnić sobie wyższy standard życia na emeryturze.
Korzyści płynące z prywatnych ubezpieczeń emerytalnych to przede wszystkim możliwość samodzielnego decydowania o wysokości składek oraz wyboru formy inwestowania zgromadzonych środków. Dodatkowo w przypadku IKE środki zgromadzone na koncie są zwolnione od podatku dochodowego.
IKZE natomiast, choć podlega opodatkowaniu, umożliwia odpis składek od podstawy dochodu, co umożliwia uzyskanie korzyści w rozliczeniu rocznym.
Opcje dla osób, które nie spełniają minimalnych wymagań stażu pracy
Osoby, które nie spełniają minimalnych wymagań stażu pracy, nie muszą martwić się brakiem wsparcia na emeryturze. W Polsce funkcjonuje tzw. emerytura minimalna, która przysługuje osobom, które nie zgromadziły odpowiedniej liczby lat pracy, ale spełniają warunek wieku emerytalnego. Wysokość takiego świadczenia jest ustalana każdego roku i nie może być niższa od minimalnej emerytury określonej w ustawie.
Ponadto osoby, które nie spełniają minimalnych wymagań stażu pracy, mogą skorzystać z różnego rodzaju form wsparcia społecznego, takich jak zasiłek dla bezrobotnych, pomoc społeczna czy świadczenia rodzinne. Należy jednak pamiętać, że wszelkiego rodzaju pomoc publiczna jest zazwyczaj warunkowana spełnieniem określonych kryteriów dochodowych i majątkowych.
Podsumowanie
Przywrócenie poprzedniego wieku emerytalnego to według niektórych specjalistów jedynie wstęp do szerszej rozmowy o zabezpieczeniu finansowym pracowników na czas po zakończeniu życia zawodowego. W kontekście problemów z płynnością finansową ZUS-u i niskimi świadczeniami, jakie będą otrzymywać przyszli emeryci, koniecznością wydaje się dalsze prowadzenie rozmów w tym zakresie. Cel jest oczywisty – wypracowanie rozwiązań, które sprawią, że jesień życia będzie wolna od kłopotów finansowych.
Trzeci filar staje się istotnym uzupełnieniem tradycyjnych świadczeń emerytalnych, co pozwala na wyższy komfort życia po zakończeniu życia zawodowego. Dla tych, którzy nie spełniają standardowych wymagań dotyczących stażu pracy, istnieją świadczenia minimalne i wsparcie społeczne, które dają pewność finansową. Ważne jest, aby być świadomym zmian w systemie emerytalnym i planować przyszłość finansową odpowiedzialnie i bezpiecznie.
