Spis treści
Szukając informacji dotyczących pracoholizmu, można znaleźć wiele definicji tego zjawiska. Jedna z nich dotyczy pojmowania pracoholizmu jako specyficznego sposobu funkcjonowania, który jest spowodowany uzależnieniem od pracy. Patrząc przez pryzmat pracodawcy i faktu, że pracownik jest niezwykle zaangażowany w wykonywane obowiązki i jednocześnie poświęca się pracy, zjawisko to może być oceniane jako pozytywne. To jednak pozory — w dłuższej perspektywie pracoholizm jest zawsze oceniany negatywnie, gdyż prowadzi do poważnych i szkodliwych skutków, które obejmują nie tylko pracownika, ale również zatrudniającą go organizację. W jaki sposób rozpoznać, że podwładny ma problem? Jakie rodzaje pracoholizmu można wyróżnić?
Diagnoza pracoholizmu
Diagnoza pracoholizmu jest kluczowym krokiem w procesie leczenia. W tym celu terapeuci korzystają z różnych narzędzi diagnostycznych, które pomagają zidentyfikować objawy i symptomy pracoholizmu. Do najczęstszych symptomów pracoholizmu należy między innymi: nadmierne angażowanie się w pracę, ciągłe myślenie o niej poza godzinami pracy, narastający stres związany z pracą, zaniedbywanie innych aspektów życia na rzecz pracy, czy problemy ze zdrowiem wynikające z przepracowania.
Diagnoza pracoholizmu jest trudna, ponieważ wiele osób z tym problemem nie zdaje sobie sprawy z jego skali. Dlatego ważna jest edukacja i podnoszenie świadomości na temat pracoholizmu i jego konsekwencji, aby osoby potrzebujące pomocy mogły ją otrzymać na czas.
Zmiany społeczne, polityczne i ekonomiczne
Omawiając problem pracoholizmu, nie można pominąć kwestii zmian, jakie miały miejsce w naszym kraju na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Od momentu, w którym polska gospodarka zaczęła funkcjonować w warunkach wolnorynkowych, pojawiło się przynajmniej kilkanaście problemów, które sprawiają, że praca jest nie tylko stresująca, ale również jej wykonywanie może dosyć łatwo prowadzić do zjawiska pracoholizmu.
O czym mowa? Aktualne zmiany w zakresie świadczenia pracy to przede wszystkim:
- wprowadzenie nowych sposobów wykonywania pracy, w tym między innymi pracy zdalnej czy umów cywilnoprawnych (te ostatnie w żaden sposób nie chronią pracownika przed zwolnieniem, odbierają mu też przywileje pracownicze, na które mógłby liczyć, wykonując pracę na umowę o pracę);
- konieczność większego zaangażowania się pracowników w pracę. Standardem w wielu firmach stała się praca w nadgodzinach czy wykonywanie zadań służbowych w sobotę i niedzielę;
- zwiększona rywalizacja między pracodawcami w efekcie czego każdy z nich dąży do optymalizacji kosztów zatrudnienia (choćby wspomniane wyżej zastąpienie umów o pracę bardziej elastycznymi umowami cywilnoprawnymi, czy kontraktami).
Specjalista ds. industrializacji
SEWS-CABIND POLAND
- Żywiec
Młodszy Specjalista ds. Windykacji/Fakturzysta (k/m)
Coral Travel Poland
- Warszawa
Pracownik fizyczny
MGsolutions MGJJ Sp. z o. o. Sp. k.
- 10 000-13 000 zł brutto / mc
- Niemcy
Magazynier/ Operator wózka widłowego udt
Merkury Market
- Kielce
PRACOWNIK LADY MIĘSNEJ - ZIELONA GÓRA Ul. Dąbrówki
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-29 zł brutto / h
- Zielona Góra
Wszystko to sprawia, że pracownicy mogą czuć presję i nadmiernie angażować się w wykonywane przez siebie zadania. Jednak przesadna ambicja to nie jest coś pozytywnego — w skrajnych przypadkach może bowiem wyeliminować zupełnie życie prywatne.
.jpg)
Źródło: www.monsterpolska.pl
Typologie pracoholizmu
Przeprowadzone przez naukowców badania pozwoliły na wyodrębnienie kilku grup pracoholików. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy osoby zdiagnozowane można podzielić według szeregu kryteriów. W efekcie ich zastosowania mówić można między innymi o:
- pracoholikach „do szpiku kości” - to osoby głęboko zaangażowane w wykonywane zadania, które stawiają sobie zawsze ambitne cele i drażni je brak kompetencji współpracowników,
- pracoholikach sytuacyjnych — to osoby, które pracują po to, aby mieć poczucie bezpieczeństwa,
- pracoholikach eskapistach — traktują pracę jako ucieczkę przed kłopotami (przede wszystkim rodzinnymi).
Niezależnie od rodzaju pracoholizmu, jaki dotyka pracownika, problemu nie można lekceważyć, gdyż prowadzi on do szeregu niepożądanych skutków.
Fazy pracoholizmu
Pracoholizm, podobnie jak inne uzależnienia, rozwija się stopniowo. Fazy pracoholizmu można zidentyfikować i opisać na podstawie obserwacji zachowań pracoholika. W fazie początkowej pracownik zaczyna poświęcać coraz więcej czasu pracy, zaniedbując inne obszary swojego życia. W fazie środkowej pracoholik pracuje tak dużo, że to zaczyna wpływać na jego zdrowie i dobrostan. W fazie zaawansowanej pracoholik jest całkowicie pochłonięty pracą, co prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych.
Rozpoznanie, w której fazie pracoholizmu znajduje się dana osoba, jest kluczowe dla odpowiedniego leczenia i pomocy. Terapeuci i specjaliści ds. uzależnień dysponują narzędziami i technikami, które pomagają w identyfikacji objawów i skutków pracoholizmu na różnych etapach.
Skutki pracoholizmu
Jak wspomniano powyżej, pracoholizm — zwłaszcza w początkowej fazie — może być pozytywnie postrzegany przez pracodawcę. Jest jednak cienka linia, której przekroczenie grozi określonymi konsekwencjami. Z wielu badań, które podejmowały tę tematykę, płynęły niepokojące wnioski dotyczące tego, że pracoholizm to negatywne zjawisko, a jego skutki dotyczą nie tylko samego pracownika, ale również jego najbliższego otoczenia. Mowa tu o:
- funkcjonowaniu zawodowym — pracoholicy doznają silniejszego stresu, wymagają od siebie znacznie więcej niż od innych, często przejmują obowiązki swoich kolegów;
- funkcjonowaniu rodzinnym — powstaje konflikt, który jest ściśle związany z tym, że pracoholik więcej czasu spędza w zakładzie pracy niż w domu, a nawet jeśli fizycznie spędza czas z rodziną, to myślami jest w pracy;
- tworzeniu się niewłaściwych relacji interpersonalnych — znacząca część pracoholików próbuje kontrolować również swoich współpracowników, w efekcie czego często dochodzi do napiętych sytuacji.
Trzeba przy tym pamiętać o zdrowiu pracoholików — najczęściej spędzają oni w pracy większość swojego dnia. W ten sposób zaburzona zostaje równowaga pomiędzy pracą a wypoczynkiem. Konsekwencje są takie, że ambitny i oddany pracownik jest nerwowy, rozdrażniony, nie potrafi porozumieć się ze współpracownikami, zaś firma traci na wizerunku.
| Zagadnienie | Opis |
|---|---|
| Leczenie pracoholizmu | Zaleca się przede wszystkim terapię poznawczo-behawioralną z możliwością terapii grupowej. |
| Pracoholizm a inne uzależnienia | Pracoholicy są bardziej podatni na rozwój innych form uzależnienia, takich jak alkoholizm, narkomania czy hazard. |
| Fazy pracoholizmu | Pracoholizm rozwija się stopniowo przez fazy: początkową, środkową i zaawansowaną. |
| Diagnoza pracoholizmu | Przy użyciu narzędzi diagnostycznych, terapeuci mogą zidentyfikować objawy i symptomy pracoholizmu. |
Leczenie pracoholizmu
Pracoholizm, podobnie jak inne formy uzależnień, wymaga profesjonalnej interwencji terapeutycznej. Proces leczenia pracoholizmu jest złożony i składa się z kilku etapów. Początkowo konieczne jest uświadomienie osobie dotkniętej tym problemem, że praca staje się jej nałogiem. To kluczowy krok, który pozwala pracoholikowi zrozumieć, że jego zachowanie jest szkodliwe i wymaga zmian.
Terapia pracoholizmu zazwyczaj opiera się na terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), która pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić szkodliwe wzorce myślenia i zachowań. Innym podejściem jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, która pomaga pracoholikom znaleźć nowe sposoby na radzenie sobie z presją i stresem, bez uciekania się do nadmiernego angażowania się w pracę. W wielu przypadkach również terapia grupowa może być pomocna, umożliwiając pracoholikom dzielenie się doświadczeniami i strategiami radzenia sobie.
Pracoholizm prowadzi do innych uzależnień
Pracoholizm, podobnie jak inne uzależnienia, może prowadzić do rozwinięcia innych form uzależnienia. Pracoholicy często doświadczają konsekwencji zdrowotnych pracoholizmu, takich jak zaburzenia snu, problemy z układem krążenia czy zaburzenia psychiczne. Równie często mogą jednak sięgać po substancje psychoaktywne — alkohol czy narkotyki — aby radzić sobie ze stresem lub zmęczeniem.
Dlatego tak ważne jest, aby podejść do leczenia pracoholizmu w sposób kompleksowy, biorąc pod uwagę potencjalne skłonności do innych form uzależnienia.
Jakie są powody, dla których zabieramy laptop z pracy na wakacje?
W dzisiejszych czasach coraz częściej słyszy się o pracowaniu na wakacjach, pracy podczas urlopu czy też zabieraniu pracy ze sobą na wypoczynek. Pracując w ciągłym trybie online, nie jest trudno wziąć laptopa firmowego na wakacje, aby odpowiedzieć na maile czy też zająć się pilnymi sprawami z pracy.
Stres tym spowodowany również należy brać pod uwagę, o czym więcej można przeczytać w artykule: Stres — Twój największy nieprzyjaciel. Jednak czy takie zachowanie oznacza już pracoholizm? Czy pracowanie podczas wakacji jest zdrowe dla naszego zdrowia i relacji z innymi? W dzisiejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania oraz zaproponować kilka sposobów na zorganizowanie sobie czasu pracy podczas wypoczynku.
Czy to jest objaw pracoholizmu? Coraz częściej słyszy się o pracowaniu na wakacjach, pracy podczas urlopu czy też zabieraniu pracy ze sobą na wypoczynek. Powodów może być wiele — od pilnych projektów, po chęć utrzymania kontaktu z firmą czy też wysokiego poziomu odpowiedzialności. Czy jednak takie zachowanie oznacza już pracoholizm? Zdaniem specjalistów, pracoholizm to uzależnienie od pracy, które negatywnie wpływa na inne sfery życia. Jeśli jednak pracowanie podczas wakacji pozwala nam na efektywne wykorzystanie czasu, a nie wpływa negatywnie na nasze relacje czy zdrowie, nie jest to jeszcze pracoholizm. Zobacz także artykuł: Spóźnienia? Uważaj, Twoja pensja może być niższa.
5 ciekawostek i dodatkowych informacji o pracoholizmie
- Termin „pracoholizm” po raz pierwszy został użyty w 1971 roku przez psychologa Wayne'a Oatesa, który sam borykał się z tym problemem.
- Pracoholizm nie jest formalnie uznawany jako zaburzenie psychiczne przez Międzynarodową Klasyfikację Chorób (ICD-10), choć jest powszechnie uznawany za problem zdrowotny w wielu krajach.
- Pracoholik często nie zdaje sobie sprawy z problemu — utwierdzony w przekonaniu, że praca to najważniejsza część życia, neguje fakt, że praca dominuje nad innymi aspektami jego codzienności.
- Badania przeprowadzone przez Harvard Business Review pokazują, że aż 94% profesjonalistów pracuje ponad 50 godzin tygodniowo, a prawie połowa przekracza 65 godzin tygodniowo — dane te wskazują na znaczny wzrost tendencji do pracoholizmu.
- Według badań opublikowanych przez American Journal of Drug and Alcohol Abuse, osoby uzależnione od pracy są dwukrotnie bardziej narażone na rozwój zaburzeń depresyjnych i lękowych.
To może Cię również zainteresować
