Spis treści
O tym, kto płaci za zwolnienie lekarskie i jaka jest suma świadczenia chorobowego, decydują przepisy. W Polsce podstawą prawną wszystkich regulacji związanych ze zwolnieniem chorobowym jest Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1999 r. Nr 60 poz. 636).
Zwolnienie chorobowe
Zwolnienie chorobowe warunkuje czas, w jakim pracownik otrzymuje świadczenie. W każdym dokumencie L4 wydanym przez lekarza, zaznaczony zostaje powód otrzymania dokumentu, zgodnie z panującym systemem kodyfikacyjnym.
- kod A – definiuje niezdolność do pracy powstałą po przerwie nieprzekraczającej 60 dni, która została spowodowana tą samą chorobą, która stanowiła przyczynę niezdolności do pracy przed przerwą;
- kod B – oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży;
- kod C – definiuje niezdolność do pracy, będącą skutkiem nadużywania alkoholu;
- kod D – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną gruźlicą;
- kod E – oznacza niezdolność do pracy, która jest spowodowana chorobą zakaźną.
Kto płaci za zwolnienie lekarskie?
Zwolnienia lekarskiego nie należy się obawiać. Jeśli jesteś niezdolny do pracy z uwagi na swój stan zdrowia, lekarz wystawi Ci odpowiedni dokument, uprawniający Cię do otrzymania świadczenia za okres nieświadczenia pracy. W związku z tym, że zasiłek chorobowy może przysługiwać jedynie przez ściśle określony okres, zwany okresem zasiłkowym, prawnie został ustalony jego wymiar. Dzięki temu możliwe jest ustalenie, kto płaci za zwolnienie lekarskie – czyli kiedy ZUS wypłaca zasiłek chorobowy, a kiedy pracodawca. Wracając do pracy, powinieneś pamiętać, aby upewnić się, że jesteś zdrowy i rzeczywiście nie musisz przebywać na zwolnieniu lekarskim. Będąc osłabionym, z pewnością nie będziesz pracował efektywnie, co działa zarówno na niekorzyść Twoją, jak i pracodawcy. Chcąc szybko wrócić do takiej sprawności umysłowej, jak przed chorobą, możesz popracować nad koncentracją.
Kiedy pracodawca wypłaca chorobowe
Pracodawca jest zobowiązany wypłacać pracownikowi zasiłek chorobowy przez 33 dni w ciągu roku kalendarzowego. Niemniej, z punktu widzenia pracodawcy, znaczenie ma to, dla ilu pracodawców jego podwładny świadczył pracę. Inaczej mówiąc, licząc wspomniany okres 33 dni, konieczne jest wzięcie pod uwagę wszystkich okresów zatrudnienia pracownika. Wyjątek od powyższej zasady dotyczy pracowników, którzy ukończyli 50 lat. Im pracodawca będzie wypłacał zasiłek chorobowy jedynie przez 14 dni w roku kalendarzowym.
Kucharz / Kucharka
Agencja Zatrudnienia HR SIGMA
- Bielsko-Biała
Pracownik Produkcji
PLP Poland (Belos) S.A.
- Bielsko-Biała
Dyrektor Sprzedaży
Agencja Zatrudnienia HR SIGMA
- Bielsko-Biała
Pracownik produkcji
Agencja Zatrudnienia KS Service S.A.
- 4 999-5 000 zł brutto / mc
- Tarnowo Podgórne
Lekarz Stomatolog (różne specjalności) - Kraków
Centrum Stomatologii Medicover
- Kraków
Warto również dodać, że w przepisach została przewidziana możliwość obniżenia wysokości zasiłku chorobowego. Może to nastąpić wtedy, gdy pracownik nie dostarczy zwolnienia lekarskiego pracodawcy w wymaganym terminie, czyli w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania. Za datę otrzymania zwolnienia chorobowego przyjmuje się datę jego wystawienia przez lekarza, a w sytuacji przekazywania zaświadczenia lekarskiego za pośrednictwem poczty przyjmuje się datę stempla pocztowego. Niedotrzymanie terminu skutkuje obniżeniem zasiłku chorobowego przez pracodawcę o 25%.
Rzeczywista wysokość wynagrodzenia chorobowego zależy od podstawy wynagrodzenia i stosownej wysokości zasiłku chorobowego. Jak dokładnie to obliczyć? Wskazówki krok po kroku dla pracodawców umieszczono na tym filmie:
Kiedy ZUS wypłaca chorobowe
Jeżeli zatrudniony choruje dłużej niż wskazane 33 dni, to obowiązek ten przechodzi na ZUS. W przypadku osób po 50 roku życia, już od 15. dnia niezdolności do pracy obowiązek ten przejmie ZUS. Kiedy ZUS wypłaca zasiłek chorobowy, również może on ulec pomniejszeniu o 25%, gdy pracownik nie dopełni obowiązku dostarczenia zwolnienia L4 do pracodawcy w ciągu 7 dni. Ten ma obowiązek poinformować niezwłocznie ZUS.
Komu oprócz pracowników na umowie o pracę należy się rekompensata pieniężna za niemożność wykonywania pracy zawodowej przez czas choroby?
- osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia,
- osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą,
- osobom wykonującym pracę nakładczą.
Jeżeli zatem nie pracujesz na podstawie umowy o pracę, to wcale nie jest powiedziane, że nie możesz skorzystać z zasiłku chorobowego. Spełniając kryteria wskazane przez ZUS, możesz liczyć na wypłatę świadczenia.
Przez jaki okres można pobierać zasiłek chorobowy?
Zasadniczo, pracownikowi niezdolnemu do pracy zasiłek chorobowy przysługuje przez 182 dni w roku kalendarzowym. Wyjątek stanowią zatrudnieni, u których stwierdzono gruźlicę oraz kobiety w ciąży. Te dwie grupy pracowników mogą korzystać przez dłuższy okres z zasiłku chorobowego, a dokładniej przez 270 dni w roku kalendarzowym.
Warto tutaj zaznaczyć, że zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi przez okres niemożności wykonywania pracy. Oznacza to, że nie tylko osobie niezdolnej do pracy wypłacane jest świadczenie. Chorobowe ZUS należy się również osobie, która w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot nie może wykonywać swojej pracy. Takie sytuacje zdarzają się w oparciu o przepisy – m.in. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, czy też z powodu przebywania pracownika w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego (alkoholowego, od środków odurzających lub substancji psychotropowych) albo wówczas, kiedy pracownik poddaje się niezbędnym badaniom lekarskim dla kandydatów dawców tkanek, narządów i komórek.
Do okresu niezdolności do pracy i niemożności jej wykonywania wlicza się zatem także te okresy, kiedy pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie chorobowe ani zasiłek chorobowy. Jako przykłady takich sytuacji można wskazać 5 pierwszych dni niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu, okres, za który ubezpieczony został pozbawiony praw do wynagrodzenia chorobowego w związku z wykonywaniem innych zajęć zarobkowych w czasie przebywania na zwolnieniu czy też okres niezdolności do pracy, który został spowodowany wskutek umyślnego przestępstwa lub wykroczenia spowodowanego przez pracownika. Do okresów zasiłkowych nie zalicza się natomiast okresów wyczekiwania na zasiłek chorobowy oraz okresów niezdolności do pracy, za które nie przysługuje świadczenie chorobowe, czyli w czasie trwania urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, tymczasowego aresztowania albo odbywania kary pozbawienia wolności.
Jeśli zastanawiasz się, co w sytuacji, gdy niezdolność do pracy trwa nadal, a okres zasiłkowy został wyczerpany, podpowiadamy – wówczas chory ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. Takie świadczenie przysługuje mu przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy.
Ile wynosi zasiłek chorobowy?
Podobnie jak wynagrodzenie, zasiłek chorobowy jest wypłacany przez pracodawcę lub ZUS co miesiąc w czasie trwania zwolnienia chorobowego. Mimo że jest on rekompensatą za utracony zarobek, to jego kwota jest niższa niż suma wynagrodzenia. Wysokość pensji ma jednak znaczenie dla ustalenia wysokości zasiłku. Zgodnie z przepisami, zatrudnionemu przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości:
- 100% podstawy wymiaru (np. w przypadku kobiet w ciąży przebywających w szpitalu),
- 80% podstawy wymiaru – standardowa wysokość zasiłku chorobowego,
- 80% podstawy wymiaru – wówczas, gdy pracownik przebywa w szpitalu.
Jako podstawę wymiaru rozumie się przychód, który stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe lub wypadkowe po potrąceniu przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne. W sytuacjach, gdy pracownik nie przepracował jednego, pełnego miesiąca kalendarzowego, wymiar stawki ustala się zgodnie z art. 37 ustawy o świadczeniach pieniężnych ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, czyli na podstawie:
- wynagrodzenia miesięcznego, określonego w umowie o pracę lub w innym akcie określającym stosunek pracy, jeśli wynagrodzenie ma stałą, miesięczną wysokość;
- wynagrodzenia miesięcznego, obliczonego w następujący sposób: podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony był obowiązany przepracować w danym miesiącu, jeżeli świadczył pracę choćby 1 dzień;
- obliczenia kwoty zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconej za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy, jeżeli ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.
Nie bez znaczenia na wysokość zasiłku chorobowego pozostaje wiek zatrudnionego i okoliczności towarzyszące zwolnieniu chorobowemu. Pracownik przed 50. rokiem życia, przebywający na zwolnieniu L4 otrzyma wynagrodzenie i zasiłek w wysokości 80% ustalonego, normalnego wynagrodzenia. Do 31.12.2021 mogło ono ulec obniżeniu do 70%, kiedy osoba ubezpieczona przebywa w szpitalu. Od 1 stycznia 2022 jednak zasiłek chorobowy za pobyt w szpitalu wynosi również 80%. Pełne świadczenie otrzymają jedynie ofiary wypadku przy pracy, chore kobiety w ciąży i osoby oddające komórki, tkanki bądź narządy. Po ukończeniu 50. roku życia pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% normalnego wynagrodzenia również za czas pobytu w szpitalu. Dopiero od 34. dnia przebywania w szpitalu świadczenie zostaje zmniejszone do 70% podstawy wymiaru.
Każdemu pracownikowi może przytrafić się okres, w którym z uwagi na stan zdrowia, nie będzie mógł świadczyć pracy. Wówczas warto wiedzieć, kiedy przysługuje zwolnienie chorobowe, kto płaci za L4 i kiedy ZUS wypłaca zasiłek chorobowy. Znajomość praw i obowiązków, jakie przysługują pracownikom, działa na Twoją korzyść!
