Spis treści
Urlop wypoczynkowy należy się każdemu, kto został zatrudniony w oparciu o umowę o pracę bądź świadczy ją na zasadzie mianowania, wyboru, powołania albo spółdzielczej umowy o pracę. W związku z tym, prawa do urlopu wypoczynkowego nie mają osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych, tj. zlecenie czy o dzieło. Nie ma natomiast znaczenia wymiar czasu pracy w przypadku umowy o pracę – taki urlop należy się pracownikowi, jednak jest proporcjonalnie pomniejszany. Tego, ile dni urlopu wypoczynkowego przy niepełnym wymiarze czasu pracy Ci się należy, dowiesz się poniżej!
Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje?
Urlop wypoczynkowy stanowi niezbywalne prawo pracownika, zagwarantowane przepisami Kodeksu pracy, co oznacza, że nie można z niego zrezygnować czy przepisać go innej osobie. Tym samym, w gestii pracownika leży, aby wykorzystać go należycie, a rolą pracodawcy jest udzielenie urlopu.
Warto jednak pamiętać, że nie zawsze musi to nastąpić wówczas, gdy pracownik sobie tego życzy. W rzeczywistości to pracodawca decyduje o tym, kiedy pracownik uda się na należny urlop wypoczynkowy, bowiem w dużej mierze jest to uzależnione od potrzeb zakładu pracy. Jeśli we wniosku o urlop wypoczynkowy pracownik wskazał daty, w których inny pracownik przebywa na urlopie, albo odbywają się ważne dla firmy działania, pracodawca może ten urlop przesunąć w czasie.
Ile dni urlopu wypoczynkowego w takim razie masz do dyspozycji? Otóż wszystko zależy od tego, jaki wymiar urlopu wypoczynkowego Ci przysługuje. Jest to uzależnione od kilku czynników, które reguluje Kodeks pracy. Przede wszystkim od ogólnego stażu pracy, do którego wlicza się również okresy nauki we wskazanym wymiarze, oraz od tego, czy jest to pierwsza praca na umowę o pracę, czy już kolejne zatrudnienie. Kluczowe jest także, czy pracujemy na cały etat, czy jego część. Poniżej uzupełniamy szczegółowe informacje, jak wyliczyć urlop, uwzględniając te indywidualne kwestie.
Źródło: https://tvn24bis.pl/z-kraju,74/35-dni-platnego-urlopu-propozycja-opzz,1000768.html
Urlop wypoczynkowy wymiar
Zgodnie z art. 154 § 1 Kodeksu pracy obecnie urlop wypoczynkowy dla pracownika zatrudnionego na stosunku pracy przysługuje w wymiarze:
- 20 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Tutaj warto zaznaczyć, iż do łącznego okresu zatrudnienia wliczane są zarówno wszystkie okresy poprzednich zatrudnień (nie mają znaczenia przerwy w świadczeniu pracy czy sposób ustania stosunku pracy), jak i okresy pobierania nauki, które nie sumują się.
Tym samym, jeśli pracownik przykładowo ukończył szkołę ogólnokształcącą oraz studia, może doliczyć tylko jeden z okresów, który wliczy się do stażu pracy. W tej sytuacji korzystniejszym rozwiązaniem jest szkoła wyższa. Oto, ile lat można wliczyć do stażu pracy, kończąc określony etap nauki:
Serwisant/Konserwator- Złota rączka - Mszana Dolna
Pracownicy Budowlani Sp. z o.o.
- Mszana Dolna
OPERATOR TOKARKI CNC
Takoni Sp. z o.o.
- Bielsko-Biała
PRACOWNIK LADY MIĘSNEJ - ZIELONA GÓRA Ul. Dąbrówki
Golden Serwis Sp. z o. o.
- 28-29 zł brutto / h
- Zielona Góra
Pracownik fizyczny
MGsolutions MGJJ Sp. z o. o. Sp. k.
- 10 000-13 000 zł brutto / mc
- Niemcy
Technolog oczyszczania ścieków
Zakład Gospodarki Odpadami S.A. w Bielsku-Białej
- Bielsko-Biała
- w przypadku zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – czas trwania nauki przewidziany w programie nauczania, jednak nie więcej niż 3 lata;
- gdy mówimy o średniej szkole zawodowej – czas trwania nauki przewidziany w programie nauczania, nie więcej jednak aniżeli 5 lat;
- po ukończeniu średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat
- w przypadku średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
- gdy mówimy o szkole policealnej – 6 lat;
- po ukończeniu szkoły wyższej (studia licencjackie, inżynierskie, magisterskie) – 8 lat.
Wymiar urlopu wypoczynkowego obejmuje jeszcze jedną istotną kwestię – jeśli okresy nauki i pracy się pokrywają, tzn. jeżeli pracownik jednocześnie pracował i na przykład studiował, to obliczając długość okresu zatrudnienia, wybiera się korzystniejszy dla niego wariant.
- okres, za który przysługuje odszkodowanie, w sytuacji, gdy pracownikowi został skrócony okres wypowiedzenia i nie podjął on w tym czasie zatrudnienia;
- czas urlopu wychowawczego oraz urlopu bezpłatnego przyznanego powołanemu do ćwiczeń wojskowych;
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych;
- czas czynnej służby wojskowej lub służby zastępczej;
- okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracowania w nim;
- czas legalnej pracy za granicą.
Wymiar urlopu proporcjonalnego
Ustalony wymiar jasno wskazuje, jaka ilość urlopu wypoczynkowego nam przysługuje. Niemniej pojawiają się wyjątki, gdzie niezbędne jest przeliczenie wymiaru proporcjonalnie. Dotyczy to pierwszego roku pracy na podstawie umowy o pracę, a także pracy na niepełnym etacie. W tych sytuacjach ilość urlopu wypoczynkowego udzielana jest zgodnie z wyliczeniami. Poniżej zdradzamy, jak ich dokonać.
Jak obliczyć wymiar urlopu wypoczynkowego w przypadku pierwszej pracy? Otóż pracownikowi, który zawiera swoją pierwszą umowę o pracę, w roku kalendarzowym, w którym tę pracę podejmuje, również przysługuje prawo do urlopu. Zgodnie z art. 153 § 1 Kodeksu pracy, wymiar urlopu wypoczynkowego w tym przypadku wylicza się wraz z upływem każdego kolejnego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu, z którego mógłby skorzystać po przepracowaniu całego roku.
Uzyskane liczby zaokrągla się w górę, na korzyść pracownika. Tak więc po 1 miesiącu zatrudniony może skorzystać z dwóch dni wolnych.
Oczywiście, jeżeli zasada ta nie jest jasna, zawsze możemy skorzystać z kalkulatora dni urlopu, który po wpisaniu okresu zatrudnienia i wymiar czasu pracy, przedstawi nam gotowe wyliczenie należnego wolnego.
W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu wymiar urlopu wypoczynkowego obliczany jest proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Za podstawę przyjmuje się przysługujących 20 lub 26 dni urlopu i mnoży przez wymiar czasu pracy. Tak więc w przypadku ½ i stażu pracy krótszego niż 10 lat, będzie to 20 x ½ i tym samym zyskujemy informację, że ilość urlopy wypoczynkowego wynosi 10 dni. Wyliczając urlop proporcjonalnie, również każdy niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę, z korzyścią dla pracownika.
Urlop wypoczynkowy a zmiany w Kodeksie pracy
W 2019 roku rząd wprowadził szereg zmian w prawie pracy, choć nie doszło jeszcze do zapowiadanych zmian kodeksu. Nowe przepisy dotyczą przede wszystkim danych osobowych, prowadzenia i udzielania dokumentacji pracowniczej, profilaktyki i przeciwdziałania mobbingowi oraz urlopów macierzyńskich. To jednak nie koniec zmian, bo od kilku lat zapowiadane są także poprawki dotyczące oskładkowania umów cywilno-prawnych, podwyższenie ZUS i płacy minimalnej, ale także nowe ustalenia wymiaru urlopu.
Dotychczas mówiło się o ujednoliceniu długości do 26 dni urlopu, co i tak będzie korzystne dla zatrudnionych bez 10-letniego stażu pracy, gdyby pomysł wszedł w życie. Postulaty uzasadniane są faktem, że Polska wypada na tle Europy jako jeden z najbardziej zapracowanych narodów.
Podsumowując, każdy pracownik, którego łączy z pracodawcą stosunek pracy, ma prawo do skorzystania z urlopu wypoczynkowego. To czas na odpoczynek, wyjazd rodzinny, czasem też na załatwienie spraw rodzinnych. Wymiar urlopu wypoczynkowego często oblicza się przez dostępne w sieci kalkulatory urlopowe, jednak jeśli znamy czynniki warunkujące liczbę dni wolnych, które nam przysługują, możemy je ustalić sami. Zależy to od stażu pracy, wymiaru etatu, na jaki jest się zatrudnionym oraz tego, czy jest to pierwsza w życiu praca na umowie o pracę. Znając te informacje, z powodzeniem można obliczyć przysługujące dni urlopu.
Osoby zainteresowane powinny zwrócić uwagę na art. 158 Kodeksu pracy. Mowa w nim o tak zwanym urlopie uzupełniającym. Przysługuje on tym pracownikom, którzy wykorzystali przysługujący im urlop na dany rok kalendarzowy i następnie uzyskali w ciągu tego samego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze. Mowa tu zatem o rozróżnieniu długości stażu ? krótszy niż 10 lat uprawnia do urlopu w wymiarze 20 dni, zaś dłuższy niż 10 lat do urlopu w wymiarze 26 dni. Inaczej mówiąc, dodatkowy urlop w wysokości 6 dni dotyczy wszystkich pracowników, którzy nabyli do niego prawo wynikające z upływu większej ilości przepracowanych lat. Warto pamiętać, że urlop ten jest przyznawany zawsze bez żadnych uszczupleń i to nawet w takiej sytuacji, gdyby pracownik nabył do niego uprawnienie ostatniego dnia roku kalendarzowego.
Szkoła i rola to się liczy
Warto pamiętać, że do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się między innymi fakt ukończenia szkoły. W zależności od jej rodzaju, pracownikowi ? zgodnie z art. 155 § 1 Kodeksu pracy ? przysługuje odpowiednio:
-
nie więcej niż 3 lata z tytułu ukończenia szkoły zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej,
-
nie więcej niż 5 lat z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej,
-
5 lat z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych szkół zawodowych),
-
4 lata z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej,
-
6 lat z tytułu ukończenia szkoły policealnej,
-
8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej.
Warto przy tym pamiętać, że poszczególne okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Więcej dni wolnych z tytułu urlopu pracownik nabywa również po zaliczeniu okresu niewykonywania pracy do stażu, od którego bezpośrednio zależy wymiar wakacji. Mowa tu na przykład o prowadzeniu gospodarstwa rolnego czy też pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych. Na wyższy wymiar urlopu mogą liczyć także pracownicy, którzy zostali zaliczeni do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i przepracowali rok po wydaniu im takiego orzeczenia.
Jak udzielać urlopu?
Podmiotem, który zobowiązany jest do udzielenia urlopu jest zawsze ten pracodawca, u którego pracownik uzyskał prawo do urlopu. Wyjątkiem od tej reguły jest na przykład art. 231 Kodeksu pracy. Wskazuje on na możliwość przejścia zakładu pracy na inny podmiot zatrudniający. To właśnie on, z mocy prawa, staje się wówczas stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.
Prawo pracy nie wskazuje dokładnie, w jaki sposób pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi fakt udzielenia mu urlopu. Trzeba zatem wskazać, że jest to kwestia organizacyjna, która powinna zostać rozstrzygnięta przez zakład pracy, choćby w regulaminie pracy. Jeszcze do niedawna w literaturze przedmiotu panował pogląd, że pracownik może skorzystać z przysługującego mu prawa w dowolnym czasie i co ważne bez zgody pracodawcy. Pogląd ten został niejako zweryfikowany przez wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 roku (sygn. akt II PK 214/07), w którym stwierdził on, że pracodawca nie musi składać dodatkowych wniosków o urlop, jeżeli w zakładzie pracy został przygotowany plan urlopowy.
Kolejny urlop wypoczynkowy
Z punktu widzenia pracownika ważne jest, że w każdym następnym roku kalendarzowym uzyskuje on prawo do tak zwanego urlopu kolejnego. Oznacza to, że jeżeli w dniu 1 stycznia pozostaje w zatrudnieniu u danego pracodawcy, to właśnie tego dnia uzyskuje uprawnienia urlopowe. Istotna różnica w zestawieniu z pierwszym urlopem jest tu w sposobie jego nabycia. Otóż, taki urlop nabywa się zawsze z góry na poczet zatrudnienia w danym roku kalendarzowym. Nabycie prawa do tego urlopu jest przy tym uwarunkowane tylko tym, że pracownik w dalszym ciągu świadczy pracę na rzecz danego podmiotu zatrudniającego. Wymiar tego urlopu zależy zaś wyłącznie od ogólnego stażu pracownika w okresie przepracowanym w danym roku kalendarzowym.
