Zdaniem wielu osób, najlepszy zawód to taki, który daje "prawdziwą pracę". Według tego toku rozumowania studenci ekonomii będą kiedyś ekonomistami, studenci psychologii psychologami, studenci biologii biologami itp. A kim będą studenci filozofii? Czy w ogóle istnieje coś takiego jak zawód filozof? Gdzie filozofowie mogą znaleźć zatrudnienie i na jakie zarobki liczyć?
Czy istnieje zawód filozof?
Zacznijmy może od przybliżenia sobie postaci filozofa. Jest to osoba, którą wyobrażamy sobie jako myśliciela. Zajmuje się głównie rozważaniem istoty świata, kontemplacją otaczającej go rzeczywistości i analizą zachodzących w niej procesów. Komu więc i na co taki pracownik? Kto zapłaci za samo myślenie? Starożytni i średniowieczni filozofowie niejednokrotnie dążyli do ascetyzmu, więc na pracy zarobkowej nawet im nie zależało. Byli lekkoduchami, którzy chwytali dzień.
Czego zatem uczą dziś studia filozoficzne? Czy absolwenci snują własne doktryny? Jak to wygląda?
Kierunki filozoficzne na uczelniach wyższych przekazują przede wszystkim pełen zakres historii filozofii, by przybliżyć słuchaczom różnorodne teorie, a przede wszystkim odmienne sposoby myślenia. Studenci uczą się wówczas spoglądania na jeden temat z bardzo wielu, nawet skrajnie różnych perspektyw, które uzależnione są od miejsca i czasu, w jakim żył dany filozof.
Studenci poznają, jak filozofowie na przestrzeni epok postrzegali poszczególne zagadnienia, jakie były korelacje między ich sposobem rozumowania a aktualną sytuacją gospodarczą, polityczną i historyczną.
Obok historii filozofii wykładane są także przedmioty, które otwierają umysły młodych ludzi. Pokazują to, czego inni na co dzień nie dostrzegają. Uczą też, że nic na świecie nie jest czarne lub białe. Wszystko, co widzimy, czego dotykamy, o czym myślimy, ma różnorakie odcienie szarości, które w dodatku każdy ma prawo widzieć na swój sposób.
Filozofowie to osoby, które nie zamykają się na jeden kierunek, nie zakładają z góry pracy w konkretnym zawodzie. Nie po to studiują filozofię. Robią to dla idei, rozwoju umysłowego, poszerzenia horyzontów, ale również zdobycia licznych kompetencji miękkich. Wiedzą bowiem, że nabyte umiejętności, dadzą im ogromne szanse na powodzenie w wielu różnorakich branżach i na różnych stanowiskach. Po studiach trudno im się rozczarować brakiem wolnych miejsc pracy w zawodzie. Większość absolwentów filozofii od początku nastawiona jest na poszukiwanie swojego miejsca oraz opracowywanie własnej ścieżki kariery. Nie oczekują gotowych rozwiązań, a sami je odkrywają.
Wielu z nich jeszcze na studiach podejmuje się studiowania innych kierunków, najczęściej polonistyki, politologii, prawa, fizyki, matematyki, psychologii. Dobrym pomysłem jest także realizacja kursów i poszerzanie kompetencji. Bardzo często wystarczy jednak tytuł magistra i dobra znajomość języków obcych, by znaleźć się na stanowisku ramię w ramię z kolegami po kierunkach "bardziej praktycznych".
Praca dla filozofa, czyli gdzie można pracować po filozofii?
A co Ty będziesz po tym robił? Co z tego będziesz miał? Gdzie znajdziesz normalną pracę? To pytania, które podczas 5 lat studiów padają setki razy z ust rodziny, znajomych oraz innych, przypadkowych osób. Z czego one wynikają? Nasze społeczeństwo wciąż jeszcze jedną nogą zanurzone jest w tzw. pragmatycznym podejściu do życia. Czasy się zmieniają, a potencjał absolwentów filozofii jest coraz bardziej ceniony.
Oczywistym miejscem pracy może być uczelnia. Pozostanie na niej to jednak niejedyne rozwiązanie. Osoby zaraz po studiach często trafiają do korporacji, które szukają po prostu osób z wykształceniem wyższym. Życie w tabelkach, nieustanne spełnianie targetów i praca według ściśle opisanej instrukcji rzadko jednak pasuje absolwentom filozofii. Niewielu z nich zostaje w takim miejscu na dłużej.
Gdzie zatem jeszcze może pracować filozof, by realizować się, rozwijać i wykorzystywać nabyte umiejętności?
- Szkoła - jako nauczyciel etyki lub filozofii. Warunkiem jest posiadanie uprawnień pedagogicznych, których uzyskanie wiele uczelni umożliwia w ramach studiów.
- Media - filozofowie świetnie radzą sobie z dociekaniem do prawdy, potrafią stawiać pytania i szukać na nie odpowiedzi.
- Copywriting - liczne teksty pisane w czasie studiów, przygotowują absolwentów do tworzenia artykułów oraz stosowania merytorycznych argumentów w obronie pewnych stanowisk. Filozofowie potrafią pisać teksty, trafiające do wyznaczonej grupy odbiorców.
- Reklama i marketing - umiejętność analizowania potrzeb drugiego człowieka, argumentacji oraz zdolności perswazyjne, mogą być ogromnie pożądane w tej właśnie branży.
- Public Relations i kreowanie wizerunku - filozof wie jakie działanie mają słowa, gesty, wygląd oraz jakie reakcje wywołują w ludziach.
Wśród absolwentów filozofii znajdziemy również wybitnych felietonistów, znakomitych pisarzy i sławnych polityków.
Umiejętności i kompetencje absolwentów filozofii
Filozofowie to z reguły osoby cierpliwe. Przez lata analizowali krótkie, choć niezwykle zawiłe, pełne przestarzałych słów teksty, których zrozumienie wymagało bardzo dużo wytrwałości. Są to również jednostki otwarte na nowe wyzwania, a ich chłonne umysły bez problemu poradzą sobie ze zdobywaniem nowej wiedzy.
Umieją poprawnie uzasadniać swoje przekonania, są głodni wiedzy, ciekawi świata, potrafią formułować pytania.
Warto mieć na uwadze, że filozofia nie jest czysto humanistycznym przedmiotem. Duża dawka logiki językowej, a także matematycznej może się okazać kłodą pod nogami typowych umysłów humanistycznych. Jest to jednak doskonały sposób na urozmaicenie umiejętności przyszłych filozofów.
Trzeba zaznaczyć, że filozofia nie jest kierunkiem masowym. Studentom, którzy ją wybierają, zależy na tym, by rozwinąć umiejętność analitycznego i krytycznego myślenia. To osoby, które interesują się otaczającym światem, moralnością, religią, sztuką, polityką, doszukują się w tych naukach pewnych prawidłowości oraz rządzących nimi zasad.
Zarobki filozofów
Z uwagi na szerokie możliwości, jakie mają absolwenci tego kierunku, trudno mówić o konkretnych kwotach. Wszystko zależy od tego, w jakim kierunku potoczy się kariera danej osoby i jakiego rozpędu nabierze. Nauczyciel etyki w szkole publicznej zarobi mniej niż redaktor w ogólnopolskiej telewizji. Mediana zarobków osób z takim wykształceniem zbliżona jest jednak do średniej stawki krajowej.
Wbrew stereotypowym opiniom o niepraktycznym charakterze studiów filozoficznych można śmiało powiedzieć, że kierunek ten nie daje prostego rozwiązania, ale narzędzia do tego, by je odnaleźć. Absolwenci nie szukają pracy w konkretnym zawodzie, mają zaś wiele możliwości i większość z nich potrafi to wykorzystać.